هوره نجوای عاشقانه کردها
هوره رودخانه پر رمز و راز کلمه است ، جاری شده از اعماق قرون و نهفته در سینه گرم نسلی که اکنون میرود تا در شلوغی آهنگهای جاز و راک گم شود. هوره نبض تاریخ این سرزمین است ، لالایی و زبان مشترک زاگرس با درختهای سربه فلک کشیده بلوط و مردمانی به زلالی چشمههای کوهپایه. در سرایش هوره کلمات به نرمی و در چینشی مروارید گونه به آرامی بر زبان جاری میشوند و داغ و درد و غریبی و شکوه از روزگار را نهفته در لا به لای خود به ذهن شنونده میبخشند.
هوره آواز زمزمهگونه و با ریتم سنگین و کشداری است که خواننده ، شعرها و ابیات کردی را در این شیوه میخواند. این در حالی است که در دورههای گذشته مضمون ابیات مذهبی بوده و هوره سرایان بیشتر به آواز کردن آیات کتب آسمانی یا آموزههای منظم مذهبی پرداختهاند اما امروزه مضمونی عاشقانه دارد. کردهای منطقه غرب و بویژه ایلام از دیرباز در شادی و غم و هنگام وقوع رویدادهای تاثیرگذار از جمله غربت ، از دست دادن عزیزی و یا در خلوت عاشقانه خود شروع به خواندن هوره و درددل با ذات مادرانه طبیعت و ذکر ستایش گونه اهورامزدا میکردند.
هوره با قدمتی هزاران ساله به ژرفای تاریخ این سرزمین مربوط به دوران "زرتشت" است و بخش مهمی از کتاب مقدس "اوستا" هوره را ندای حقطلبی و کرداری نیک و پنداری نیک میداند. واژه هوره از واژه "اهوره" گرفته شده است.
به اعتقاد کارشناسان ، آوازهای سنتی ایران زمین امروز همان هوره است که به صورت ردیفی و دستگاه درآمده و اساس این دگرگونیها و تنوع در آوازهای شاد و غمناک برگرفته از هنر لطیف و اصیل هوره است.
در مناطق کردنشین غرب کشور بویژه استان ایلام هنرمندان بزرگی وجود دارند که خواندن آواز هوره را به حد کمال رساندهاند که از سرایندگان بزرگ این آواز میتوان به شادروان "داراخان"، "علینظر" و "صید قلی کشاورز" اشاره کرد.
بهروز سپیدنامه: هوره یکی از آواهای باستانی منتسب به زمان زرتشتیان است اما به اعتقاد برخی قدمت هوره به آوای اولیه بشر نیز نسبت داده میشود. در هوره افراد هورهخوان یا (هورهچر) احساسهای درونی خود را در قالب کلمه و پیچیده در فراز و فرودهای آواز بیان میکنند. هوره نسل به نسل از گذشته تا به حال به انسان امروزی انتقال یافته و دارای دو بخش اصلی موسیقی و شعر است. موسیقی هوره دارای چندین مقام و ظرافت خاصی است که تنها افراد خاصی که با این شیوه آشنا باشند، اختلافها و نوع مقامها را تشخیص میدهند.
وی افزود: شعر در هوره برآیند زندگی افراد شامل زندگی شخصی ، عشق ، دوری ، مسایل اجتماعی و حوادث و اتفاقهای تاریخ منطقه نظیر جنگهای طایفهای است. در هوره گاهی وقتها از دلاوریهای مردان شجاع و رشادت مردیهای آنان نیز یاد و تجلیل میشود. عناصر طبیعی ، بومیگرایی شدید ، کوه ، درخت ، و سیاه چادر (دوار) در بیتهای هوره نقشی تاثیرگذار و محوری دارد و از زندگی ماشینی امروزی در هوره هیچ گونه اثری نیست. آوای هوره گرچه برخاسته از اندوه بوده و گاهی به صورت مویه است اما اندوه فردی و اجتماعی نهفته در آن منجر به یاس نمیشود. آوای هوره تحرک ایجاد میکند و صدای دلنواز آن به ویژه وقتی از حنجره هورهخوان خوش صدا جاری شود تاثیر شگرفی بر مخاطب دارد. سپیدنامه بر ضرورت کارشناسی و تخصصی برای ماندگاری هوره توسط دستگاههای مرتبط با فرهنگ در ایلام تاکید کرد.
علی ادیب: هوره از دیرباز زبان ارتباط نسلهای گذشته با دنیای پیرامون بوده و در آتشکدهها با این زبان به گفت و گو با اهورامزدا پرداختهاند. این شیوه از آواز از ارکان موسیقی امروز به شمار میآید و میتوان آن را مادر و خاستگاه شیوههای آوازی و موسیقی امروز ایران و حتی جهان برشمرد. پاسداشت و تلاش برای حفظ این نوع موسیقی و انتقال آن به نسلهای آینده از جمله اولویتهای مهم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام است.
وی برگزاری جشنواره موسیقی هوره ، چاپ تحقیقها و کتابهای مربوط به هوره ، گردآوری آثار ارایه شده توسط بزرگان این شیوه را از جمله کارهای در دست اقدام برای ماندگاری هوره عنوان کرد. ادیب گفت: با توجه به ضرورت جمعآوری آثار ارایه شده در این عرصه و تلاش برای نگهداری آنان به عنوان گنجینهای از فرهنگ و هنر این منطقه از پژوهشگران و کسانی که به کار گردآوری آثار بزرگان هورهخوان رو آورند ، حمایت میشود.
وی قرار دادن هوره در بخش جنبی جشنوارههای موسیقی و اجرای این شیوه موسیقی را از برنامههای دیگر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام برای انتقال و آشنایی بیشتر نسل امروز با هوره عنوان کرد.
فریدون محمدی: قرار شده که تندیسهایی از افراد مطرح هورهخوان در استان ساخته و در مناطق مختلف گذارده شود. وی اظهار داشت: علاوه بر این بخشی از کارهای گذشتگان هورهخوان ضبط شده و تلاش میشود که دیگر آثار افراد مطرح در قالب بایگانی نگهداری شود.
منبع: فیض اله پیری www. ghasrefarhad.persianblog.ir
------------------------------------------------
اصیلترین آوای باستانی ایران زمین یا "هوره"
یک کارشناس موسیقی گفت: "هوره" اصیلترین آوای باستانی ایران زمین و شناسنامه فرهنگی و شفاهی ملت ایران است که متاسفانه رو به فراموشی می رود.
"رضا موزونی" در جشنواره موسیقی مقامی غرب کشور با عنوان " آواهای باستانی با محوریت هوره " در تالار غدیر کرمانشاه افزود: بیشتر محققان و مورخان قدمت هوره را چند هزار سال میدانند اما به دلیل در دست نداشتن سند مکتوب تاریخ دقیق آن مشخص نیست. فرزند زاگرس نشین با موسیقی متولد میشود ، بالندگی و رشد مییابد و با موسیقی میمیرد.
تحقیقات نشان میدهد هوره نخست یک آوای نیایشی و آوای خوانش متون باستانی بوده و کلمه هوره نیز از لفظ اهورامزدا گرفته شده است. وی گفت: هوره مادر آواهای باستانی است اما متاسفانه کسانی که امروز هوره گوش میکنند یا میخوانند مورد بیمهری و کم لطفی و حتی تمسخر قرار میگیرند و اگر کسی موسیقی بیگانه گوش کند به قول امروزیها نشانه باکلاسی است.
اما من میخواهم بگویم هوره شناسنامه فرهنگی و شفاهی ما است و اگر بخواهیم بگوییم ایرانی هستیم هوره را نشان میدهیم. هوره یک ظرف مومیایی بوده که بسیاری از فرهنگهای گذشته را تا امروز سالم به ما رسانده در حالی که بسیاری از عناصر فرهنگی ما به دلیل اینکه مکتوب نبوده از بین رفته است .
هوره از ریتم آزاد پیروی میکند و اشعار آن ۱۰هجایی بر وزن " مستفعلاتن ، مستفعلاتن و یا فعولن ، فعولن " است و اشعاری که از این وزن خارج شود در قالب هوره نمیگنجد.
این کارشناس افزود: هوره خوانها باید شاعر هم باشند چون وقتی در مقام دو صدایی میخوانند باید به یکدیگر جواب بدهند. اگر دقت کنیم میبینیم هوره خوانها هنگام خواندن یک دست را بر گوش خود میگذارند و این نشان از تمرکز و دقت خاص هوره خوان در خواندن دارد. هوره ۱۴ مقام دارد که شش مقام آن در منطقه کلهر کرمانشاه استفاده میشود. به گفته وی یکی از انواع خوانش هوره "قاچاقی چر" نامیده میشود که زمانی که مردم مورد حمله دشمن قرار میگرفتند و یا احتمال دستگیری آنها در مرزها وجود داشته با آوایی خاص به صورت زمزمه میخواندند و این نشان از ارزشمندی و دلبستگی بسیار زیاد مردم منطقه به این آوای باستانی است.
از دیگر انواع مقامهای هوره میتوان به سحری ، بان ملهای ، سرسواری ، دو دنگی ، ارکوازی چر و پا و موری را نام برد. بیشترین حس و حال برای خواندن هوره خوانها بلندیها بوده است که نشان از بلند نظری مردم کرد دارد . سن هوره خوانها اکثراً زیاد بوده است.
موزونی گفت: خانه هوره خوان خانه مردم و خانه مردم خانه هوره خوان بوده و هوره خوان چنان ارزشی برای مخاطبان داشته که در هنگام خواندن تمام مخاطبان سراپا گوش میشدند و میان خواندن هوره خوان کلمات و جملاتی مرتبط با اشعار وی به کار میبردند.
هوره اگر کمی با لحن آرامتر خوانده شود لوره و اگر با لحنی غمگین خوانده شود کزه نامیده میشود. ابیات هوره بسیار غنی و پر معنا است که بعضی از آنها از ادبیات فولکلور منطقه گرفته شده و برخی هم فیالبداهه توسط هوره خوان سروده میشود. با شناخت بیشتر این آوای باستانی این واقعیت آشکار میشود که نباید هوره این آوای باستانی را دست کم بگیریم و حداقل توقع این است که اگر کسی دوستش ندارد مسخرهاش نکند. این را بدانیم رفتن به سوی هوره نشانه بیکلاسی نیست بلکه نشانه خودباوری است و امید است این شناسنامه فرهنگی ما همچنان پا بر جا بماند و هوره خوانها مورد لطف بیشتری قرار بگیرند.
منبع: سایت گیلانغرب امروز ، بر گرفته از سخنرانی رضا موزونی در تالار غدیر
------------------------------------------------------------------------------
پیشینه ی فرهنگی هوره
مردم عشایر به دلیل شرایط خاص زندگی خود از میراث داران و حفظ کنندگان سنتها هستند و گروهی ازمحققان ادبیات عامیانه معتقدند که قدیمی ترین اجرا کنندگان و سازندگان ترانه های عامیانه ، مردمان جوامع عشایری و چوپانان بوده اند که در هنگام چراندن گله در مراتع و کوهپایه های سرسبز از سر ذوق یا دلتنگی بدان پرداخته اند. ناگفته نماند هنر هوره ، محمل و ظرفی برای حفظ و نگهداری اشعار عامیانه بوده و ادبیات زیبا و دلنشین را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده و حفظ کرده است و یکی از عوامل زنده نگهدارنده ی زبانها و گویش های محلی بوده است.
ریشه یابی واژه (هوره)
هوره یکی از مزامیر باستانی در ستایش (اهورا مزدا) بوده و (اهوره) پاره نخست اهورا مزدا است که در بسیاری ازجاهای اوستا به تنهایی به کار رفته است. (اهوره) دراوستا به معنی بزرگ و سرور به عنوان صفتی برای (ایزدان مهر) و به معنی فرمانروا و سالار و بزرگ در مورد آدمیان نیز آمده است.
"فریدون جنیدی" در کتاب زمینه ی شناخت موسیقی می نویسد: هوره ازنواهای باستانی مردم کرد است و "باربد" و "نکیسا" برای خسرو شیرین "هوره" می خواندند. باربد که در برخی کتابها نام او را (بهلبد) ، (فهلبد) نیز آمده بنا به برخی روایات ، کرد بوده است.
باربد برای هر روز از هفته نوایی اختراع کرده بودکه به نام نواهای "خسروانی" یا "طریق الملوکیه" مشهور است و نیز برای هر روز از روزهای ماه لحن مخصوصی ساخته که به "سی لحن باربد" معروف است و نیز سیصد و شصت نوا برای هر روزاز سال ترکیب کرده است.(ایرانیان خمسه ی مسترقه را جز سال به حساب نیاورده اند.)
حشمت الله طبیبی می نویسد: نمونه های زیادی از الحان و آهنگهای موسیقی اصیل وسنتی ایران باستان در بین ایلات وعشایر غرب ایران به ویژه نزد تنبور نوازان اهل حق یافت می شود که نه به نام الحان باربدی بلکه به نام قائم یا (مقام) ، (طرز) ، (هوره) ، (سیاچمانه) و (بیت) نامیده می شود.
هوره خوانهای معروف مناطق کلهر می توان از: علی نظر منوچهری ، عبدالعزیز ، صید قلی کشاورز ، یاسم و بریم و در مناطق کرد غیر کلهرنشین: سید علی اصغر کردستانی و بهرام بیگ ولدبیگی نام برد.
بعضی از مقام های هوره عبارتند از: دودنگی ، ساروخانی ، سحری ،خان امیری ، سوارانه ، قطار ، غریبی چر ، قاچاقچی چر ، هجرانی ، طرز رستم ، هی لاوه ، پاوه موری و ....
گونه دیگر هوره ، "مویه" یا "مور" است که در شیون و مراسم سوگواری افراد ، بیشتر به وسیله زنان و در بعضی نقاط توسط مردان خوانده می شود.
دورنمایه و موضوعات هوره مختلف است از جمله: وصف طبیعت ، عشق و عاشقی ، وصف معشوق ، وصف جنگلها ، مردان جنگی ، کوچ خانواده کرد ، و شرح هجران و فراق ، و ...
منابع:
1- اوستا، گزارش دکتر جلیل دوستخواه، انتشارات مروارید چاپ اول 1370 ج 1 صفحه 936
2- بهار و ادب فارسی، مجموعه مقالات بهار، به کوشش محمد گلبن انتشارات شرکت سهامی کتابهای جیبی تهران 1371 جلد یک صفحه 76
3- تاریخ هنرهای ملی و هنرمندان ایران از مانی تا کمال الملک، تالیف عبدالرفیع حقیقت، انتشارات شرکت مولفان و مترجمان ایران
4- جامعه شناسی ایلات و عشایر،حشمت اله طبیبی، چاپ سوم انتشارات دانشگاه تهران 1378 صفحه 263
خوش حال میشم بهم سربزنی منم
کوردمjavascript:void(0);javascript:void(0);
سلاو ئازیزی بریز زور زور مه منون بو سر دانه کتان ویبلا گه کت زور جوانه . راستی اگر مایل بودی تبادل لینک کنیم بازم ممنون بای.
سلاو سپاس بو سه ردانه که تان
مالپه ره که تان جووانه
سه رکه وتوو بیت....
منیش ئیوه م لینک کرد
azizy
ghzht
مالپه ره که ت زو جونه و شتی به نرخی زوری تیایه
ده ست خوش بی و مانو نه بی
سپاس بو سه ردانه کیشت
سلام هوره وسیاچه مانه ماندگار ارزشمند آوای اهورایی ایران زمین اند.
شما هم با افتخار لینک شدید .
اگه میشه لینکم کنننننننننننننن
سپاس
آنهایی که حرف بـرای گفتـن کم دارند ؛ درد بـرای گـفتن ؛ زیاد دارند...
سلاو ریز بو ئیوی ئازیز
چاوه روانی سه ردانتانیم
سه رکوتو بین
ژیارکورد jiyarkurd سهر وه هیچ لایهنێگ نییه و تهنیا ئامانجێ خزمهت کردن و پێشخستن زوان و ئهدهبیات کوردی(کرماشان، ئیلام و خانهقین)ـه
http://www.jiyarkurd.com
admin@jiyarkurd.com
سلام وبت جالبه
درود این مطلب در نشریه غرب درج گردید
نمیدونم چرانمیتونم هوره رودرک کنم!اصلأنمیفهم خوانندش چی میگه.بقیه سبک هابهترن بنظرم!